کۆبوونەوەی بانکی فیدراڵی ئەمریکا : ئەم خاڵانەی خوارەوە دیارترین خاڵەکانن کە لە ئەنجامی کۆبوونەوەی بانکی فیدراڵی ئەمریکادا هاتووە کە ڕۆژی چوارشەممە بڵاوکرایەوە:
لە باسکردنی بارودۆخی ئابووری ئێستادا، بەشداربووان ئاماژەیان بەوە کرد کە چالاکیی ئابووری بە خێرایییەکی مامناوەند فراوانتر دەبێت.
لە چەند مانگی ڕابردوودا دەستکەوتی هەلی کار پتەو بووە، ڕێژەی بێکاری بە نزمیی ماوەتەوە و هەڵاوسانیش بە بەرزی ماوەتەوە.
بەشداربووان هاوڕا بوون کە سیستەمی بانکی ئەمریکا تەندروست و خۆڕاگر بووە. ئەوان سەرنجیان داوە کە توندکردنەوەی مەرجەکانی قەرز بۆ ماڵان و کۆمپانیاکان ئەگەری زۆرە کاریگەری لەسەر چالاکیی ئابووری و دامەزراندن و هەڵاوسان هەبێت. بەڵام بەشداربووان هاوڕان لەسەر ئەوەی کە ڕادەی ئەم کاریگەرییانە تا ئێستا نادیارە. لە بەرامبەر ئەم پاشخانەدا لیژنەکە زۆر بە سەرنجەوە مایەوە بۆ مەترسییەکانی هەڵاوسان.
ئەندامانی بانکی ناوەندی ئەمریکا ئاماژەیان بەوەشکردووە، بازاڕی کار بە “زۆر توند” دەمێنێتەوە، هەرچەندە ئاماژەکان هەیە کە خواستی کار لە هاوسەنگییەکی باشتردایە.
بەشداربووان بەردەوام بوون لە بینینی ماوەی گەشەی خوار ڕەوت لە بەرهەمی ناوخۆیی ڕاستەقینە و هەندێک نەرمبوون لە بارودۆخی بازاڕی کاردا بەپێی پێویست باشترە بۆ بەدەستهێنانی هاوسەنگییەکی باشتر لە نێوان کۆی گشتی دابینکردن و داواکاری و کەمکردنەوەی فشارەکانی هەڵاوسان بە ڕادەیەک کە هەڵاوسان بگەڕێنێتەوە بۆ 2% بە تێپەڕبوونی کات.
ئەندامانی بەشداربووی بانکی ناوەندی ئەمریکا هەروەها ئاماژەیان بەوە کردووە کە توندتربوونی بارودۆخی قەرز کە ڕووبەڕووی ماڵ و کۆمپانیاکان بووەتەوە، بایەکی پێشکەوتوو بووە بۆ ئابووری و پێدەچێت کاریگەری لەسەر چالاکیی ئابووری، دامەزراندن و هەڵاوسان هەبێت. بەڵام تا ئێستا ڕادەی ئەم کاریگەرییانە بە نادیاری ماوەتەوە.
هەرچەندە هەڵاوسان لە ناوەڕاستی ساڵی ڕابردووەوە کەمبووەتەوە، بەڵام زۆر لە سەرووی ئامانجی درێژخایەنی لیژنەکەوە دەمێنێتەوە کە 2%یە، ئەندامانی بانکی ناوەندی ئەمریکاش بە بڕوای خۆیان لە پابەندبوونیان بە دابەزاندنی هەڵاوسان بۆ ئامانجی لیژنەکە کە 2%یە.
لەناو ئەم بارودۆخە ئابوورییەدا، نزیکەی هەموو بەشداربووان بە گونجاویان زانی کە مەودای ئامانج بۆ ڕێژەی سندوقە فیدراڵیەکان بەرزبکرێتەوە بۆ نزیکەی ٢٥ خاڵ، لەم کۆبوونەوەیەدا.
ئەندامانی بانکی ناوەندی ئەمریکا ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەم کارە هەڵوێستی سیاسەتی دراو لە خاکێکی سنوورداردا دادەنێت، کە یەکدەگرێتەوە لەگەڵ کەمکردنەوەی ناهاوسەنگی نێوان دابینکردن و داواکاری لە ئابووریدا و یارمەتیدەرە بۆ گەڕاندنەوەی سەقامگیری نرخەکان.
دوو وەڵامدەرەوە ئاماژەیان بەوە کرد کە پێیان باشە مەودای ئامانج بۆ ڕێژەی سندوقەکانی خۆراک وەک خۆی بەجێبهێڵن یان دەتوانن پشتگیری لە پێشنیارێکی لەو جۆرە بکەن.
ئەندامانی بانکی ناوەندی ئەمریکا لەو باوەڕەدا بوون کە پاراستنی پلەی ئێستای سنووردارکردن لەم کاتەدا بە ئەگەرێکی زۆرەوە دەبێتە هۆی پێشکەوتنی زیاتر بەرەو ئامانجەکانی لیژنەکە لە هەمان کاتدا ڕێگە بە لیژنەکە دەدات کات بۆ هەڵسەنگاندنی زیاتری ئەو جۆرە پێشکەوتنانە.
هەموو بەشداربووان کۆک بوون لەسەر ئەوەی کە گونجاوە بەردەوام بێت لە پرۆسەی کەمکردنەوەی پشکەکانی بانکی فیدراڵی ئەمریکا، وەک لە پلانەکانی پێشتر ڕاگەیەندراودا بۆ کەمکردنەوەی قەبارەی باڵانسی بانکی فیدراڵی ئەمریکا ئاماژەی پێکراوە.
لەکاتی باسکردنی ئاسۆی سیاسەتدا، ئەندامانی بانکی ناوەندی ئەمریکا بەردەوام بوون لەوەی کە گرنگە هەڵوێستی سیاسەتی دراو ئەوەندە سنووردار بێت کە هەڵاوسان بگەڕێنێتەوە بۆ ئامانجی 2%ی لیژنەکە بە تێپەڕبوونی کات.
ئەوان ئاماژەیان بەوەدا کە نادڵنیایی سەبارەت بە ئاسۆی ئابووری هێشتا زۆرە و هاوڕابوون کە بڕیارەکانی سیاسەت لە کۆبوونەوەکانی داهاتوودا دەبێت لەسەر بنەمای ئەو زانیارییە گشتییانەی وەرگیراون و کاریگەرییەکانی لەسەر ئاسۆی ئابووری و هەڵاوسان و هەروەها لەسەر هاوسەنگی مەترسییەکان بێت.
ئەندامانی یەدەگی فیدراڵی ئەمریکا پێشبینیان کرد ئەو داتایانەی کە لە چەند مانگی داهاتوودا دەگاتە دەستمان، یارمەتیدەر دەبێت بۆ ئەوەی تا چەند پرۆسەی لابردنی هەڵاوسان بەردەوامە و بازاڕەکانی بەرهەم و کار دەگەنە هاوسەنگییەکی باشتر لە نێوان دابینکردن و خواستدا، ئەم زانیاریانەش دەبنە هۆی ئەوەی کە تا چەند بەردەوام بێت بەنرخ بێت لە دیاریکردنی سەقامگیری سیاسەتی زیادە کە ڕەنگە گونجاو بێت بۆ گەڕانەوەی هەڵاوسان بۆ 2% تا ئەو کاتە.
هەروەها بەشداربووان جەختیان لەسەر گرنگی پەیوەندیکردن بە ڕوونیترین شێوە کردەوە کە لیژنەکە بە داتا-بزوێنەرەوە بۆ سیاسەت و پابەندبوونی پتەوی خۆی بە کەمکردنەوەی هەڵاوسان بۆ ئامانجی 2%ی خۆی.
